SUMAK ANTİOKSİDAN DEPOSU

ANTİOKSİDAN DEPOSU SUMAK

Sumak, salatalarımızda  soğanın kokusunu alması ve ekşilik vermesi için kullandığımız, büyük bir ihtimalle basit bir baharat olarak gördüğümüz ama besin değerleri ve bileşenlerine bakıldığında aslında tam bir ‘’ süper’’  gıda olan çok değerli bir tıbbi ve aromatik bitki bir baharattır.

Sumağın dünyada çok fazla bilinmemesinin sebebinin İslam çoğrafyasında yetiştirilmesi ve işlenmesi ola bilir.Sumağın bileşenlerini ve sağlık üzerine etkilerini okuduktan sonra eminim ki sizlerin de bu bitki eğer batı dünyasında yetiş seydi, şimdiye kadar çoktan süper gıda olarak ilan edilirdi diyeceğinize eminim.
Sumak dünyadaki en yüksek antioksidan içeriği ile sağlıklı baharatlarının en üstünde yer tutmaktadır. Sumağın diğer baharatlar ile ORCA metoduna göre antioksidan karşılaştırma tablasonu  incelemeninizi öneririm. Bu tabloda sumağın antioksidan gücünü göreceksiniz gibi, kaba bir tabirle, günde sadece bir çay kaşığı sumak yemek günlük antioksidan ihtiyacınızın 2 kat fazlasını karşılayacağınız, o ölçüde değerli bir baharatır.

SUMAĞIN ANTİMİKROBİYAL VE ANTİFUNGAL AKTİVİTESİ

Sumak Antimiyokrobil, antiviral ve antififungal maddeler açısında oldukça zengindir. Antikrobiyal, organizmalarla mücadele için kullanıla bilinir. Güçlü antiviral aktivite sayesinde özellikle bulaşıcı kış hastalıklarına karşı çok güçlü bir koruyucudur.

Sumağın bileşen listesinde bolca bulunan gallik asit güçlü bir antioksidan olmasının yanı sıra antiviral ve antifungal  özellikleri sayesinde candida mantarı tedavisi sırasında iyi bir destek ürünü olabilir. Bir çok çalışma sumağın antimikrobiyal etkinliği , aşacak derecede göstermiştir. Antifungal etkisi nedeniyle Homeopatik tedaviler için de değerli doğal bir ajan olabilir. Bir çalışmada sumak özleri araştırılmış ve hepsinde de mantar enfeksiyonlarına karşı aktif olan yeni ksantanlar tespit edilmiştir. Sumağın farklı metotlarla elde edilmiş ekstrelerini üzerine yapılan restlerde alpergil, lus flavus, candida albicans ve penicillium citrinium üzerinde antifungal ( mantar öldürücü) etki göstermiştir.  Tüm bun çalışmalarda ortaya çıkan bir çok zararlı ve güçlü petojene karşı bazı antiyotiklarden daha güçlü olması sumağı tam bir ‘’ süper gıda’’ kılmaktadır.

2020 yılında yaşanan COVİD-19 salgınında sağlık sektörüyle uzak yakın ilişkisi olmayan birtakım çevrelerce sumak yeni korona virüsüne çare olarak gösterilmiştir. Aslı astarı olmayan haberlerle yine çok değerli bir baharatımızın adı karalanmıştır. Oysa 1 çay kaşığı sumak yetişkin bir insanın ihtiyacı olan antioksidan miktarını 2 kat karşılamaktadır.

SUMAĞIN ANTİOKSİDAN AKTİVİTESİ
Sumak, antioksidanlar bakımında çok zengin bir bileşen listesine sahiptir. Bu antioksidanlar serbest radikallerle reaksiyona girerek hücrelere zarar Vermelerini önler. Yeter ki antioksidandan alamamamız halinde vücudumuzdaki oksidasyon denen bu kimyasal süreç hızla ilerler, başta bağışıklık sistemimiz olmak üzere damarlarımızı ve organlarımızı daha erken yaşlandırır.  Yeteri kadar antioksidan almak bu yaşlanma sürecini yavaşlatır. Sumak gibi süper gıdalarda bolca bulunan antioksidanlar başlıca kalp damar hastalıkları, kolesterol gibi daha birçok hastalığa karşı vücudumuzu korur.

Sumak özellikle  gallik asit, metil gallar, kaempferol ve kuersetin gibi polifenoller ve flavonoidler bakımından oldukça yüksektir. Ayrıca antioksidan görevi gören ve hatta kanser önleme özelliklerine sahip olabilen tanenler içerir. Sumak güçlü antioksidan özellikler sergileyen antosiyaninler ve hidrolize adilebilir tanenler içerir.

Sumak güçlü antioksidan özellikler sergileyen antosiyaninler ve hidrolize edilebilinir, tanenler açısında oldukça zengindir. Sumak özelerinde ana fenolik asit gallik asit iken antrosiyanin fraksiyonu siyanidin, peroidin plargonidin, pelargonidin, petunidin ve delfinidin glikozidleri ve kumuritleri içermektedir. Bu çok değerli bileşenler sumağın antioksidan eylemlerinden sorumlu maddeler olup güçlü koruyucu ajanlardır.

Ayrıca 2015 yılında Hindistan da hayvanlar üzerinde yapılan çalışma sumağın yüksek antioksidan içeriği sayesinde sıçanlarda diyabet komplikasyonların azaltımakta etkili olduğu göstermiştir. Sumak özütü verilen sıçanlarda diyabetik grup, karaciğer ve böbreğin katalaz aktivitelerinde önemli bir artış göstermiştir. İnsanların çoğu  antioksidan aktivite dendiğinde sadece güçlü bağışıklık yada yaşlanma karşıtı gibi gözle görülmeyen eylemleri düşünüp çok ciddiye almasalar da antioksidanlar sağlığımızın en temel ihtiyaçlardandır.

 Ayrıca sumak farklı çoğrafyalarda geleneksel ve tamamlayıcı tedavilerde ishali kesmek, insülin direncini kırmak amaçlı , kemik erimesine, kas ağrılarına karşı yüksek kolesterol seviyelerini düşürmek amaçlı sıkılaştırıcı , idrar söktürücü, kanamayı durdurucu anne sütünü artırıcı olarak , öksürük, mesane ağrılarına karşı ağrılı idrara çıkma, alt ıslatma, vajinal akıntı, akciğer enfeksiyonlarına karşı ve üriker semptomları hafifletmekte kullulmıştır.

KULLANIM ŞEKLİ
Sumak salatalarda , soslarda ve marinasyonda baharat olarak kullanımaktadır. Sistematik olarak sumak kullanmak isteyen yetişkinler maksimum  tepeleme 1 tatlı kaşığı 5 gr sumak tükete bilirler. Çocuklarda bu miktar 2 gr ile sınırlı olmalıdır.

Sumak, çay olarak da tüketile bilinir. Havanda iyice dövülmüş  1 tatlı kaşığı sumak 1 bardak 85 C suda 7-8 dakika demlenir ve günde 2 bardak içilebilinir.  Bu miktar çocuklarda yarı yarıya azaltılmalıdır.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Aşırı tüketim halinde kabızlığa  neden olabilir. Sağlık amaçlı kullanamlarda içerisinde tuz olan baharatlık sumak yerine tane sumak alıp kendiniz havanda öğütebilirsiniz. Baharatlık sumakta kuruyucu amaçlı tuz olduğunda fazla tüketilmesi halinde tansiyon yükseltebilir.

KAYNAT :  Süper Gıdalarla Bağışıklık . Prof.Dr . Canfeza Sezgin- Ayhan Ercan . Hayykitap .